|
درباره قیام اسلامی 15 خرداد 1342، اسناد بر جای مانده از ساواک، منبعی کاملاً گویا و نشانگر عمق حادثه است.
از لابلای اسناد ساواک، تعدادی را در این رابطه برگزیده‌ایم. این اسناد شامل ابعاد سرکوب و میزان تلفات مردمی، اعترافات منابع غربی به عمق مخالفت مردم با شاه، مواضع مراجع و بیگانگی جبهه ملی با تظاهرات مردم است. با هم می‌خوانیم:
اویسی خطاب به نظامیان: چرا در 15 خرداد کم کُشتید؟!
شماره:1122 / بخش 312 تاریخ: 6/4/42
موضوع: انتشار شایعات علیه ارتش و دربار شاهنشاهی
بین بازاریها و طبقات مختلف مردم شایع شده بعد از واقعه تیراندازی روز پانزدهم و شانزدهم خرداد تهران تیمسار اویسی فرمانده لشکر گارد افسران مأمور لشکر گارد را جمع و ضمن سخنانی به آن‌ها می‌گوید درجنگ دو روزه دو هزار عدد فشنگ مصرف شده پس چرا عده مقتولین کمتر از تعداد فشنگهای مصرف شده می‌باشد. یکی از افسران که دچار احساسات شده از جای خود بلند شده می‌گوید تیمسار این مردم هموطنان ما هستند ما چگونه می‌توانیم به تعداد گلوله‌های مصرف شده آدم بکشیم ـ از این بیان افسر مذکور تیمسار اویسی عصبانی شده دستور بازداشت او را صادر کرده و قرار است او را از ارتش نیز اخراج نمایند. در بین مردم همه جا صحت از این است که تیمسار اویسی کراراً دستور داده بوده است که مهاجمین و اجتماع‌کنندگان مورد هدف قرار گیرد و خصومت شدیدی نسبت به او در مردم بوجود آمده است.
ضرب‌الاجل آیتالله حکیم برای اعلام جهاد علیه رژیم شاه پس از 15 خرداد 42
تاریخ: 21/3/42
موضوع: اظهارات آقای محسن بهبهانی
آقای محسن بهبهانی که جزء کارمندان مجلس شورای ملی و از فامیل آیتالله بهبهانی است اظهار می‌داشت آیت الله حکیم تلگرافی به شاه نموده ودر آن متذکر شده اگر تا 48 ساعت دیگر آیتالله خمینی را آزاد نکنید اعلام جهاد خواهم داد و او اضافه کرده سفارتخانه‌های ایران رادر کشورهای اسلامی سنگ باران نموده‌اند و همچنین اضافه کرده‌اند طیب را در شهربانی کشته‌اند.
آقای شریعتمداری: به اعلیحضرت توهین نکنید!
شماره:20 / 432 تاریخ: 19/3/42
موضوع: آیتالله شریعتمداری
بعد از ظهر روز 18/3/42 آیتالله شریعتمداری تلفنی با تبریز صحبت و مخاطب به وی اظهار داشته مردم قصد تظاهرات داشتند ولی ما از بیرون رفتن و تظاهرات جلوگیری کردیم تا از شما کسب دستور نمائیم. شریعتمداری اظهار نموده من دو مطلب را به شما توصیه می‌کنم که باید طبق آن عمل شود.
الف: مردم را به آرامش دعوت کنید و از تظاهرات جداً خودداری شود چون از تظاهرات نتیجه‌ای گرفته نخواهد شد در قم مردم تظاهرات نمودند ولی با قوای انتظامی روبرو شدند آخر گلوله با جان مناسبت ندارد پس باید از اجتماع و تظاهر جلوگیری نمائید.
ب: سعی کنید به اعلیحضرت معظم توهین و بی‌احترامی ننمائید من از طرف خمینی خیلی ناراحت هستم چند نفر از علما دیگر را در شهرستانها گرفته‌اند چون با شاهنشاه مخالفت کرده بودند خواهش می‌کنم با شاهنشاه مخالفت نکنید. باعث ناراحتی او نوشید من به خصوص گفتم که با شاه اینطور رفتار نکنید و بر خلاف سیاست و دولت حرفی نزنید اما او گوش نداد تا به این روز افتاد و در ضمن طوماری هم به نفع من تهیه نمایید.
اعضای جبهه ملی: ما در قیام 15 خرداد شرکت نداشتیم
شماره:1738 تاریخ: 26/3/42
موضوع: اظهارات چند تن از اعضاء جبهه ملی
طبق اطلاع واصله چند نفر از اعضاء جبهه ملی اظهار داشته‌اند که در جریان 15 خرداد جبهه ملی هیچ‌گونه دخالتی نداشته و اگر چنانچه افرادی از این تشکیلات دستگیر شده باشند مربوط به رهبری جبهه ملی نمی‌باشد و افراد متعصبی در بین اعضاء جبهه ملی هم هستند که به اراده خودشان در تظاهرات اخیر شرکت کرده‌اند.
تلفات سنگین مردم در قیام 15 خرداد
شماره: 72/426 تاریخ: 30/1/43
موضوع: آیتالله خمینی
طبق اطلاع واصله اخیراً آیتالله خمینی نامه‌ای به دادستان کل کشور نوشته و در آن اعلام نموده که طبق مدارکی که در دست دارد قریب به 17 هزار نفر در جریان 15 خرداد سال گذشته تلف شده‌اند و از دادستان کل کشور خواسته است به این موضوع رسیدگی و مسببین را تعیین و به ملت ایران معرفی نمایند.
اطلاع دهنده اضافه می‌کند دار و دسته میرزا عبدالله تهرانی (چهلستونی) و حسین سعید (پسر او) در نظر دارند نطق اخیر آیتالله خمینی را چاپ و در تهران منتشر نمایند و از قرار اطلاع مقدمات اینکار نیز فراهم شده است. مثلاً بدست آوردن نسخی از اعلامیه مذکور قبل از چاپ ... ویژه آموزشهای لازم صادر گردید.
اعتراف مطبوعات غربی به مخالفتهای عمومی علیه رژیم شاه در ایران
شماره:1694 / بخش 312 تاریخ: 12/4/42
موضوع:تحولات ایران
مسافری که از اروپا آمده و شخص بیطرفی است اظهار می‌نمود قبل از واقعه 15 خرداد تقریباً روزنامه‌های اروپا راجع به تحولات ایران یا سکوت اختیار کرده بودند و یا اینکه روحانیون ایران را مخالف اصلاحات ارضی و آزادی زنها معرفی می‌کردند و از اعلیحضرت و اقدامات ایشان تعریف می‌کردند ولی پس از 15خرداد و حوادث اخیر تقریباً تمام روزنامه‌های اروپائی و روزنامه‌های آمریکائی که در اروپا چاپ می‌شود مثل هرالد تریبون همه می‌نویسند مردم ایران مخالف شاه خود هستند و این انقلاب و قیام علیه شاه ایران برپا گردیده است به طوری که افکار عمومی مردم کشورهای آزاد و حتی ایرانیان مقیم اروپا و آمریکا متوجه وجود خطری برای رژیم ایران گردیده است.
بسیاری از نظامیان عملیات سرکوب مردم در قیام 15 خرداد را تأیید نمی‌کنند
شماره:1281 / بخش 312 تاریخ: 16/4/42
موضوع: وقایع 15 خرداد
در روز شانزدهم و پانزدهم خرداد که از طرف مأمورین ارتش به طرف مردم تهران تیراندازی می‌شد و شایعات مربوط به قتل و کشتار گروه زیادی بین مردم ا نتشار داشت و همه از این جریانات ناراحت بودند سرهنگ نکوئی افسر ارتش که برای انجام کاری به فرهنگ استان آمده بودند از فرهنگیان که با او سابقه آشنائی داشتند از او می‌پرسیدند که به چه علت مردمی را که فقط چوب در دست داشته‌اند به مسلسل بسته‌اند ودر خیابانها که هزاران نفر مردم بی‌گناه هم در حرکت هستند با تیراندازی به سوی عده‌ای معدود مهاجم افراد بی‌گناه را هم به کشتن می‌دهند.
سرهنگ نکوئی می‌گفت دولت چنین دستوری صادر کرده و ارتش نیز چاره‌ای جز قبول این دستور ندارد. سرهنگ نکوئی می‌گفت در ارتش نیز بسیاری از مقامات مسئول این کشتار مردم را تأیید نمی‌کنند از جمله اینکه تیمسار سپهبد عظیمی فرمانده نیروی زمینی از روز شانزدهم خرداد به سر کار خود حاضر نشده و به نام بیماری در خانه خود مانده است و گفته می‌شود این بیماری مصلحتی و اعتراضی است که به این عمل لشگر گارد که به سوی مردم تیراندازی کرده داشته است.
|
